Talassofobia – irracjonalny lęk przed głębinami morskimi

Talasofobia różni się od akwafobii, czyli lęku przed wodą, tym, że koncentruje się na zbiornikach wodnych, które wydają się rozległe, ciemne, głębokie i niebezpieczne. Ludzie nie boją się wody tak bardzo, jak boją się tego, co czai się pod jej powierzchnią.

Według Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego (NIMH) fobie są najczęstszym rodzajem chorób psychicznych w Stanach Zjednoczonych. Podczas gdy specyficzne fobie same w sobie są dość powszechne wśród ogółu populacji, nie wiadomo, ile osób cierpi na talasofobię.

Czym jest talassofobia?

Talassofobia to specyficzna fobia, która wiąże się z uporczywym, intensywnym lękiem przed głębokimi zbiornikami wodnymi, takimi jak ocean lub jezioro. Wywodzi się od greckiego słowa thalassa („morze”) i phobos („strach”). Chociaż nie została uznana za odrębne zaburzenie przez DSM-5, jej objawy spełniają kryteria diagnostyczne dla fobii specyficznych.

Talasofobia jest zwykle uważana za rodzaj fobii specyficznej związanej ze środowiskiem naturalnym. Lęki przed środowiskiem naturalnym są zwykle jednym z częściej doświadczanych rodzajów fobii, a niektóre badania sugerują, że fobie związane z wodą są częstsze wśród kobiet.

Głębiny morskie i sztorm – jakie są objawy talassofobii?

Reakcja strachu może wystąpić, jeśli wejdziesz w bezpośredni kontakt z oceanem lub innymi głębokimi zbiornikami wodnymi, na przykład przejeżdżając obok plaży lub lecąc samolotem nad oceanem. Ale niekoniecznie musisz znajdować się w pobliżu wody, aby doświadczyć objawów. U niektórych osób samo wyobrażenie sobie głębokiej wody, spojrzenie na zdjęcie wody lub nawet widok słów takich jak „ocean” lub „jezioro” wystarczy, aby wywołać reakcję.

Oprócz tych fizycznych objawów w przypadku napotkania głębokiej wody, ludzie dołożą wszelkich starań, aby uniknąć przebywania w pobliżu lub nawet patrzenia na duże zbiorniki wodne. Mogą doświadczać lęku antycypacyjnego, gdy wiedzą, że napotkają obiekt swojego lęku, na przykład czują się bardzo zdenerwowani przed wejściem na pokład promu i formami podróży wodnych.

Fobia może wywoływać zarówno fizyczne, jak i emocjonalne objawy lęku i strachu.

Niektóre z typowych fizycznych objawów talassofobii obejmują:

• Zawroty głowy
• Mdłości
• przyspieszone bicie serca
• Szybki oddech
• Duszność
• Pocenie się

Objawy emocjonalne mogą obejmować

• Przytłoczenie
• Uczucie niepokoju
• Uczucie oderwania od sytuacji
• Poczucie zbliżającej się zagłady
• Potrzeba ucieczki

Czym spowodowana jest talasofobia?

Istnieje wiele czynników, które mogą powodować strach przed oceanem i morzem. Podobnie jak w przypadku innych rodzajów fobii, jest to prawdopodobnie połączenie natury i wychowania, które przyczynia się do talasofobii.

• Genetyka – Z perspektywy natury, ewolucja i genetyka mogą odgrywać pewną rolę. Nasi przodkowie, którzy byli bardziej ostrożni i obawiali się głębokich zbiorników wodnych, prawdopodobnie mieli większe szanse na przetrwanie i przekazanie tych genów strachu swojemu potomstwu.
• Doświadczenia z przeszłości – Strach ten może być również częściowo wyuczony z powodu doświadczeń, jakie ludzie mogli mieć w pobliżu wody. Na przykład bycie przestraszonym przez coś podczas pływania może być również możliwą przyczyną tego rodzaju strachu.
• Wychowanie – Obserwowanie innych osób, zwłaszcza rodziców i innych wpływowych dorosłych, którzy również mieli lęk przed głęboką wodą, może być również czynnikiem przyczyniającym się do tego. Istnieje również szereg czynników ryzyka, które mogą zwiększyć prawdopodobieństwo, że dana osoba rozwinie specyficzną fobię, taką jak talasofobia. Niektóre z nich obejmują:
  • posiadanie członka rodziny cierpiącego na talasofobię lub inny rodzaj fobii specyficznej
    czynniki osobowościowe, takie jak bycie bardziej negatywnym, wrażliwym lub niespokojnym
  • traumatyczne osobiste doświadczenia związane z głęboką wodą, dużymi zbiornikami wodnymi lub podróżami oceanicznymi
  • historie zasłyszane od innych osób lub ze źródeł medialnych koncentrujących się na wypadkach wodnych

Powikłania talasofobii

Chociaż dla niektórych talasofobia może wydawać się po prostu dziwacznym lękiem, może ona utrudniać życie tym, którzy się z nią zmagają. Powikłania te mogą ostatecznie wpłynąć na wiele różnych obszarów życia danej osoby.

• Atak paniki charakteryzuje się nagłym i intensywnym uczuciem strachu, któremu towarzyszą objawy fizyczne, takie jak ból w klatce piersiowej, uczucie duszenia się, odrętwienie, poczucie nierealności i strach przed śmiercią.
• Samotność i izolacja społeczna – Objawy lękowe i strach przed atakiem paniki mogą czasami prowadzić ludzi do unikania sytuacji, w których mogliby wejść w kontakt z obiektem swojego strachu.
• Depresja – Badania wykazały, że osoby ze specyficznymi fobiami również czasami doświadczają zmian nastroju lub objawów depresji.
• Nadużywanie substancji – Ludzie mogą czasami samodzielnie leczyć objawy lęku alkoholem i innymi substancjami.

Jak leczyć talassofobię?

Chociaż nie ma dostępnych badań dotyczących leczenia konkretnie talasofobii, zakłada się, że ludzie doświadczyliby podobnych wyników leczenia jak w przypadku innych fobii.

Badania sugerują, że terapie behawioralne, w szczególności oparte na ekspozycji, są dość skuteczne w zmniejszaniu objawów określonych fobii. Inne formy terapii behawioralnej uznane za skuteczne w przypadku fobii obejmują:

• Terapię poznawczo-behawioralną
• Systematyczne odczulanie

Badania wykazały, że nie wszystkie terapie mają taką samą skuteczność w przypadku różnych podtypów fobii specyficznych. Na przykład ekspozycja in vivo (która obejmuje ekspozycję na obiekt strachu w prawdziwym życiu), choć skuteczna we wszystkich typach, ma również wysoki wskaźnik rezygnacji i słabą akceptację leczenia.

Badania sugerują, że ekspozycja in vivo jest bardziej skuteczna niż ekspozycja wyobrażona, ale badanie opublikowane w Frontiers in Psychology wykazało, że ekspozycja wirtualna okazała się równie skuteczna jak ekspozycja w świecie rzeczywistym.

Oczywiście ekspozycja na obiekt lęku w prawdziwym życiu nie zawsze jest możliwa, zwłaszcza jeśli wiąże się z czymś niebezpiecznym lub niemożliwym. W przypadku talasofobii ekspozycja na otwartą wodę na żywo może być najbardziej skuteczna, ale wyobrażona ekspozycja może przynieść pewne korzyści, jeśli nie jest to możliwe.

Leczenie może czasami obejmować szereg różnych strategii, w tym stopniową ekspozycję, systematyczną desensytyzację, restrukturyzację poznawczą i techniki relaksacyjne.

Źródła:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9115833/